Eerst garanties, dan een weg

Parbode

Written by Pitou van Dijck en Maja Haanskorf

TUESDAY, 01 NOVEMBER 2011

Terwijl in Bolivia de Indiaanse bevolking te hoop loopt tegen de aanleg van een weg, heeft de Saramaccaanse bevolking langs de Boven-Surinamerivier laten weten geen heil te zien in een weg door hun gebied, voordat aan bepaalde voorwaarden is voldaan. Het resultaat van de enquête die Stichting Equalance in 2010 heeft gehouden in twintig dorpen langs de Boven-Suriname, laat zich samenvatten in één zin: eerst garanties, dan een weg. De enquête van Equalance is de eerste raadpleging onder de Saramaccaanse bevolking over de mogelijke komst van een weg door hun woongebied. De ruim 530 geïnterviewden geven duidelijk aan geen weg te willen, voordat aan een aantal voorwaarden is voldaan. Dit beeld spreekt ook uit de krutu’s, bijeenkomsten in de dorpen, waar de resultaten van het onderzoek zijn gepresenteerd. Ook via de lokale radiozenders Radio Maife en Radio Muje waren de resultaten te beluisteren en dorpelingen konden inbellen en reageren. Op basis van de vele opmerkingen en aanbevelingen is een actieplan opgesteld, waarmee negatieve gevolgen van een weg zoveel mogelijk voorkomen kunnen worden en positieve versterkt. Aan de Surinaamse overheid de taak dit actieplan serieus te nemen. Dat de Saramaccaanse bevolking eensgezind is in het stellen van voorwaarden, komt vooral door een geringe mate van vertrouwen in de overheid. Bewoners vinden dat de overheid in de loop der jaren gedane beloftes niet is nagekomen. Ze wijzen hierbij op het Saramacca-vonnis, dat nog steeds niet door de overheid is uitgevoerd. Vooral de afbakening van het Saramaccaans territorium en de wettelijke erkenning van de grondenrechten blijven uit. Bewoners verwachten dat een weg een groot aantal problemen met zich mee zal brengen, zoals toename van criminaliteit, roven van natuurlijke hulpbronnen, ontwrichting van gemeenschappen en ondermijning van het traditioneel gezag. Deze problemen dienen eerst te worden aangepakt of er moeten tenminste afspraken worden gemaakt dat hieraan zal worden gewerkt. Naast een regeling van de grondenrechten, is de aanleg van nutsvoorzieningen, vooral elektriciteit, een belangrijke voorwaarde. Mensen nemen geen genoegen meer met beloftes die na de aanleg van de weg toch niet worden nagekomen. Dat is immers hun ervaring: ze zijn de negatieve gevolgen van de bouw van de Afobakkadam niet vergeten. De overheid heeft hen destijds gedwongen te verhuizen, zonder goede opvang en compensatie. De bevolking geeft dan ook aan zich te zullen verzetten tegen de aanleg van de geplande weg of elk ander groot infrastructureel project in hun woongebied, als er geen garanties komen. Ervaringen in andere Zuid-Amerikaanse landen leren dat voorbijgaan aan de verlangens van de lokale bevolking voor overheden riskant kan zijn. Niet alleen president Morales van Bolivia heeft het moeilijk met het brede verzet tegen de wegverbinding met Brazilië, ook in Peru en Brazilië heeft de regering te maken met hoogoplopende conflicten rond de aanleg van dammen. Die brengen zowel grote maatschappelijke kosten als ernstige financiële gevolgen met zich mee. Wellicht kan de Surinaamse overheid hier lering uit trekken. Het dossier ‘Een weg komt nooit alleen’ wordt gratis bijgesloten in de Parbode-editie van december 2011. Het gaat in op de plannen voor de aanleg van een weg tussen Suriname en Brazilië en de bouw van stuwdammen in de Tapanahonyrivier. Ook treft u een dvd aan, met daarop een film en veel achtergronddocumentatie.